१.५ किलो हेरोइनको साथमा पुलिसले पक्राउ गरिएको भनिएको नेपाली महिला ,तस्बिर स्रोत : कुवेत टाइम्स

केही समय यता कुबेतमा नेपाली  महिला समुदाय संग जोडिएको बिभिन्न अपराधिक कृयाकलाप अत्यधिक बढ्न थालेको खबर स्थानीय पत्रिकामा पढ्न पाइन्छ ।अहिले कुबेतमा नाम र ठेगाना नखुलाएकी नेपाली महिलालाई जिलेब अल शोयखको एक घरबाट १.५ किलो हेरोइनको साथमा पुलिसले पक्राउ गरेको  घटना चर्चामा छ ।त्यस्तै गरि यसै हप्ता कुबेत स्थित नवप्रतिभा युवा क्लवका सदस्यहरुले दुई जना नेपाली महिलालाई बङ्लादेशका केहि ब्यक्तिहरुले भूमिगत रुपमा संचालन गरेको महबुल्ला एरियाबाट बेस्यावृतिमा संलग्न रहेको भन्दै उद्दार गरी नेपाली दुताबास कुवेतमा लगेर बुझाएको खबर छ ।जसमा एक जनाले आफ्नो इच्छाले गरेको समेत तथ्य खुलेको छ ।

 नेपालबाट महिला कामदारलाई हाउसमेडका रुपमा पठाउन कुनै पनि देशसँग सम्झौता नभए पनि हजारौं महिलाहरु खाडीमा अवैध रुपमा गइरहेका छन् ।श्रम मन्त्रालययसँग कति महिला यसरी गए भन्ने तथ्यांक छैन । तर  वैदेशिक रोजगार व्यवसायी सङ्घको तथ्याङ्क अनुसार वैदेशिक रोजगारमा ३३ लाखको हाराहारीमा नेपाली रहेका छन् । रोजगारका लागि दैनिक लगभग १५ सय नेपाली वैदेशिक रोजगारमा जाने गरेका छन् । आ.व.२०७०।०७१ सम्ममा वैदेशिक रोजगारीका लागि आएका नेपाली महिलाहरु जम्मा संख्याः १‚१३‚७७८ जना छन  भने सबैभन्दा बढी महिलाहरु कुबेतमा ३७‚१०२ जना रहेका सरकारी तथ्य्यांक रहेको छ ।अन्य बाटो र भारत हुदै कुबेत आउने नेपाली समेत गर्दा घरेलु  कामदार (हाउसमेड) का रूपमा कुबेतमा ४०  हजार भन्दा बढी नेपाली महिला कार्यरत छन् ।स्वदेशमा आन्तरिक बजारमा रोजगारीका अवसरमा कमी  हुँदा , कमजोर सामाजिक-आर्थिक अवस्थाका  धेरै महिला रहर, बाध्यता र दलालहरूको उक्साहटमा व्यक्तिगत भीसामा घरेलु कामदार बनेर खाडी मुलुक रोजगारीमा जान वाध्य छन भने महिला हाउसमेड सम्बन्धी नीति नहुँदा र श्रम सम्झौता नहुँदा नेपाली महिलाहरु विदेशमा असुरक्षित हुनुका साथै अधिकांश कहालीलाग्दो समस्या बोकेर फर्किन् बिबश पनि छन् ।घर मालिक -स्पोन्जरले घरको काम गर्ने महिलालाई न्युन पारिश्रमिक दिने, कुटपिट गर्ने, यौनहिंसा र श्रमशोषण गर्ने , घरबाहिर निस्कन नदिनुका साथै कतिपय ठाउँमा सञ्चार सम्पर्क समेत गर्न नदिएको गुनासो सुन्न पाइन्छ  । यस्तो अवस्थामा विभिन्न दुःख झेल्नुपर्दा मनोवैज्ञानिक कारणले बढी महिलाले तनावमा आई आत्महत्या गर्ने , काम गर्न आएको घर छोडी भाग्ने अनि  गैर कानुनीरुपले बस्ने  , बढी पारिश्रमिक पाउने लोभमा अबैधानिक काम गर्ने ,  देह ब्यापार गर्ने , अपराधको दलदलमा फस्ने  र काम गर्दागर्दै  घरमालिकको यौन दुर्व्यवहार , अनैतिक सम्बन्ध बाट बच्चा पाएर कुबेत बाट नेपाल फर्किनु परेका घटना अहिले सम्म देखिदै आएको छ । यी र यस्ता घटना भएको कुरालाई मनन गर्दै नेपाल सरकारले कुबेतमा समेत  सेफ हाउस सञ्चालनमा ल्याई संरक्षण गृहमा आवश्यक परामर्श गराउञ्जेल सम्मका लागि अस्थायी रूपमा राख्दै आएको छ ।तर घरेलु महिला कामदार ( हाउसमेड ) उद्धारका लागि भन्दै नेपाली दुताबासको सेल्टरको आश्रयमा बसेका महिनौ बितिसक्दा पनि  महिलालाई पाउनु पर्ने सेवा  सुबिधा र कानुनी हक अधिकार दिलाउन सकेको छैन भने समयमै उद्धार गरेर स्वदेश पठाउन पनि  सकेको छैन  । जसको पछिलो उदाहरण नेपाली दूतावास कुवेतमा पिडित महिलाहरु सुरक्षाको लागी दुताबासको माताहतमा सञ्चालित सेल्टरको ढोका तोडी २८ महिला फरार भएका  लाइ  हेर्न  सकिन्छ । आईएलओमा आबद्ध नभएका र नेपालजस्तो कामदार पठाउने मुलुकसँग श्रम सम्झौता समेत नभएका मुलुकमा घरेलु कामदारका समस्या दूतावासले पनि हेर्न सक्दैन भन्ने ब्यबहारिक उदाहरण पछिलो पटक राजदुताबासको सेल्टर बाट चुनौती दिदै निस्कनु र नेपाली चेलीहरु अपराधी गतिबिधिमा समातिनु लाइ बुझन सकिन्छ । कुबेतमा नेपाली कामदारको खास गरि महिला कामदारको सुरक्षाको कमजोरी मानसिकता देखाएर सरकारले प्रतिबन्ध लगाउनु मात्र निराकरण हुन्छ भनेर बसे राज्यले ठुलो समस्या भोग्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने अनुमान गर्न सकिन्छ ।
 सरकारले कुबेतमा अलपत्र परेका हाउसमेडको उद्धार गर्न नसकेको, दलालको सिकारमा परेर मानव तस्कर संस्थागत रूपमा हुन थालेको र महिला कामदारको शोषण निकै बढेपछि गत वैशाखबाट हाउसमेडको लागि श्रम स्वीकृति दिन रोकेको छ। भने कामदार पठाउने र ल्याउने १७ देशका प्रधिनिधिहरूबीच छलफल गर्न आयोजित 'आबुधाबी बहस' मा भाग लिन कुबेत आएका श्रममन्त्री टेकबहादुर गुरुङले यहाँका श्रममन्त्री हिन्दसुबाई बाराक अल सुबाईसँग भेट गर्दै द्विपक्षीय सम्झौता नभएसम्म नेपालीको लागि हाउसमेडको भिसा जारी नगर्न अनुरोध आग्रह समेत गरेका छन ।तत्काल यो अनुरोध आग्रह ले प्रतिबन्ध लगाए पनि यहाँ बसेका धेरै गैर कानुनी हाउसमेडका कारण विकृतिमा कमी आउने सम्भावना देखिएको छैन । अपराधको दलदलमा फस्दै गएको विकराल समस्या पैदा गर्ने लक्ष्ण देखिएको हुनाले यस विषयलाई नेपाल सरकारले गम्भीर भई सोचने बेला आएको छ ।बिभिन्न किसिमका अभिमुखीकरण तालीम एवं सीपमूलक तालीम दिएर हाउसमेडमा पठाएको भनिए पनि कुबेतमा लागु औषध को कारोवार, यौन ब्यबसाय   गर्नेलाई यहाको कानूनमा कडा कानूनी सजाय छ भनने  बारे अनभिज्ञ हुँदा या जानी बुझी गर्दा आउदा दिनमा नेपाली महिलाहरुको अपराधी गतिबिधि बढ्ने सम्भाव्यता धेरै देखिन्छन् । दर्जनौ सघ सस्था, राजदुताबाश र नेपाल सरकारले समेत भएको कुबेतमा  यस्तो परिस्थितिको सिर्जना बाट  नेपालि समुदायका महिलाहरु अपराधका शृंखलाहरूमा किन होमी राखेका छन्  भन्ने कुरा बुझ्नु पर्ने सवाल टड्कारो रुपमा देखा परेको छ  । अत समयमै व्यवस्थापन गर्न नसके हाम्रा दिदि बहिनीहरु अपराधीहरूका लागि ‘युज ’गर्ने साधन  बन्न सक्छन भन्ने  हालैका  जिलेब अल शोयखमा पक्राउ परेकी नेपाली चेलीको साथि भनिने बंगलादेशी भागे पछी उनि मात्र पक्राउ पर्नु बाट पुस्टि हुन्छ  ।
देशको अर्थतन्त्रमा झन्डै १२ प्रतिशत रेमिटेन्स वृद्धि गरी राज्यलाई महत्वपूर्ण योगदान दिइ रहेका इमान्दारिता र परिश्रमीपन भएका हाम्रा नेपाली महिलाको निम्ति वैदेशिक रोजगार खास गरि खाडी मुलुकमा विशेष माग छ  । तर सरकारले विशेष गरी महिलाहरूको सुरक्षाको कुनै ग्यारेन्टी नलिएको कारण पनि महिलाहरू समस्यामा फस्दै आएको पाइएको छ । त्यहि भएर  हाउसमेडको भिसा जारी नगर्न अनुरोध गरेर मात्र बेरोजगारीले थाल्थालिएको मुलुकमा महिलालाई प्रतिबन्ध गरि राखन सकिन्न र हुन्न ।सरकारी निकायले  समयमै घरेलु कामदारको लागी तालिम दिएर मात्र पठाउने,  घरेलु कामदारको रुपमा पठाउँदा सुरक्षा सम्बन्धी विशेष करारनामाको व्यवस्था गर्ने, विदेश पठाउदा दलाल भन्दा म्यानपावर भएर नै जाने ब्यबस्था लागु गर्ने , विदेश पठाइएका महिलाको स्थितिको सम्बन्धमा सम्बद्ध वैदेशिक रोजगार व्यवसायीले कम्तिमा २।३   महिनामा जानकारी राख्ने, राजदुताबास मार्फत महिला कामदारको स्थितिको बारेमा प्रत्येक वर्ष प्रतिवेदन जारी गर्ने , आईएलओ महासन्धीमा हस्ताक्षर गर्ने राष्ट्रमा मात्र घरेलु कामदार पठाउने कामको थालनी गर्नु पर्छ । कामदारको अधिकार संरक्षणको लागी श्रममन्त्री टेकबहादुर गुरुङ बाट लिएको अनुरोध ब्यबस्थित गर्ने एउटा थालनी होला तर यहाँ अपराधका दलदलमा फस्दै गइरहेका, अबैधानिक कामदार भएर मुलुकका छबी बिगारी रहेकाहरुले देशलाई दलदलमा फसाउने निश्चित छ त्यसैले यिनीहरुको लागि पनि चाडो भन्दा चाडो उद्दार अपरिहार्यता छ । य्थार्तमै भन्ने हो भने नेपाली महिलालाई अपराधिक मानसिकता बाट बाहिर निकाल्ने  बिषयमा सरोकारवाला सबैको सकारात्मक हातेमालो जरुरी छ ।

सुझाव र पर्तिक्रियाको लागि 

गोपाल सिवा 
gopsiwa@gmail.com

बदलिएको जीवनशैली, प्रदुषण र खानपानमा परिवर्तनका कारण धेरैजसो महिलाहरुलाई महिनावारी भएका बेला अत्यधिक पीडाको समस्या हुनु अहिले साधारण भइसकेको छ । महिनावारीमा अनियमितता हुने भएका कारण कुनै पनि महिलाका लागि महिनाका ती दिनहरु निकै तनावपूर्ण र पीडादायक हुने गर्दछ । कहिले महिनामा दुईपटक वा दुई महिनामा एकपटक हुने गर्दछ । कहिलेकाँही निकै चिसो खाना खानाले महिनावारी नियमित हुने गर्दैन भने कहिले निकै गर्मी कुराहरु खानाले महिनावारी हुने गर्दछ । पेट, कम्मर र ढाडमा हुने पीडा महिनावारी अनियमित हुँदा हुने गर्दछ र यस्तो पिडालाई सहन निकै गाह्रो हुने गर्दछ । यस्तोमा महिनावारी हुँदा हुने पीडाबाट राहत दिने केहि घरेलु उपचारहरु यहाँ दिइएका छन् जुन कुरालाई तपाईंले खानुपर्ने हुन्छ

१. दुध : दुध क्याल्सियमको निकै राम्रो स्रोत हो, महिनावारीको पीडालाई कम गर्न एक ग्लास दुध पिउने गर्नुहोस् यसले तपाईंको क्याल्सियमको कमीलाई पूरा गरिदिनेछ र पीडाबाट आराम मिल्नेछ । यदि तपाईंलाई दुध मिठो लाग्दैन भने तपाईंले क्याल्सियमको चक्की पनि खानसक्नुहुन्छ ।

२. मेवाः महिनावारी भएको बेला मेवा खानाले फाइदा पुराउँछ । धेरैपटक महिनावारीको दौरान रक्त प्रवाह सहि तरिकाले हुने गर्दैन जसका कारण अझ पिडा हुने गर्दछ । यस्तो अवस्थामा मेवाको सेवन गर्नाले रक्त प्रवाह ठिक तरिकाले हुने गर्दछ र पीडा पनि कम हुने गर्दछ ।

३. गाजरः गाजरले आँखाको लागि राम्रो गर्ने मात्र नभई महिनावारीको पीडालाई पनि कम गर्ने गर्दछ । स्त्रीरोग विशेषज्ञका अनुसार, एक ग्लास गाजरको रस पिउनाले माहिनावारी भएको बेला रक्त प्रवाह राम्रो तरिकाले हुने गर्दछ र पीडाबाट पनि राहत मिल्ने गर्दछ ।

४. घिउकुमारीः महिनावारीको दौरान एक चम्चा महमा यसलाई मिसाएर खानाले भइरहेको पीडालाई कम गर्ने गर्दछ ।

५. तुलसीः पीडा भइरहेको बेलामा तुलसीको पातलाई चियामा मिसाएर खानुहोस् । तुलसीमा भएको क्याफीड एसिडले महिनावारीको पीडालाई कम गर्ने गर्दछ । धेरै पीडा भइरहेको छ भने ७–८ वटा तुलसीको पातलाई आधा कप पानीमा हालेर उमाल्नुहोस् र त्यसलाई छानेर त्यसको पानी पिउनुहोस् ।

६. तातो  पानीले नुहाउनुहोस्ः तातो पानीले नुहाउनाले रक्त प्रवाह राम्रो गरेर पीडा कम हुने गर्दछ ।

७. अदुवाः एक कप पानीमा अदुवालाई काटेर उमाल्नुहोस् । यदि यसको स्वाद मिठो लागेन भने थोरै नुन पनि हाल्नुहोस् र खाना खाइसकेपछि दिनको तीन–चार पटक खाने गर्नुभयो भने पीडाबाट मुक्ति पाइन्छ ।

८. व्यायामः हुुन त हामीले दिन दिनै व्यायाम गर्नु जरुरी छ तर महिनावारीको पीडा भएको बेलामा व्यायाम अत्यावश्यक कुरा हो । उक्त प्रवाहलाई राम्रो गराउन व्यायामको निकै आवश्यकता पर्ने गर्दछ ।

९. जंक फुडहरुबाट टाढै रहनुहोस्ः मासिक धर्मको बेला आफ्नो खाने व्यवहारमा पनि ध्यान राख्नुहोस् । जति सक्नुहुन्छ जंक फुड नखानुहोस् र रक्सीबाट टाढै रहनुहोस् ।

के तपाईं आफ्नो बढिरहेको कम्मरका कारण तनावमा हुनुहुन्छ रु लुगाबाट प्रस्टै देखिने मोटो कम्मरबाट सम्भवतः सबैलाई छुटकारा पाउन मन लाग्छ होला । तर, सहि तरिका थाहा नपाउँदा नचाहँदा नचाहँदै पनि यस्तो समस्याको शिकार धेरै मानिसहरु हुनुपर्छ ।मोटोपन कसैलाई पनि मन पर्दैन। जोही पनि आफु सुन्दर देखिन चाहन्छ । मनिसको सुन्दरता बढाउन शरिरका रहेक अङ्गको उतिकै महत्तो हुन्छ। पेट लागेको व्यक्ति खसै आकर्ष्क देखिदैनन् । बिचार गर्नुहोस् कतै तपाई पनि पेट लागेर तनावमा त हुनुहुन्न? यस्तो हो भने तपाइँको लागि खुसीको खवर छ । पेट घटाउन चाहनेहरुका लागि नयाँ वेट ट्रेनिङ विकाश भएको छ । 

अमेरिकाको हावार्ड विश्वविद्यालयको स्कुल अफ पब्लिक हेल्थका शोधकर्ताहरुले आफ्नो अध्यनका क्रममा पेटघटाउने नयाँ विधी विकाश गरेका हुन् जुन केवल २० मिनेटको अभ्यास गर्दा तपाइँको पेट सहजै घट्छ । शोधकर्ताहरुका अनुसार २० मिनेटको एरोबेटिक्स वा वेट ट्रेनिङको मद्दतले तपाइँको मसल नघटाइकन पेट घटाउन सकिने बताएका छन् । शोधर्कताहरुले यस्तो ट्रेनिङ तथा एरोबेटिक्सबाट उमेर घर्किसकेका मानिसले पनि पेटघटाउन सक्ने दावी समेत गरेका छन् । शोधका क्रममा सन् १९८८ देखि २००८ सम्म ४० वा त्यस भन्दा बढी उमेरका महिला पुरुष गरेर १० हजार जनामा यस्तो अनुसन्धान गरिएको थियो ।  बीस मिनेटमा पेट घटाउने यो विधीले धेरैलाई फाइदा गर्ने विश्वास गरिएको छ । आउनुहोस्, हामी तपाईंलाई घरेलु उपायद्वारा पातलो कम्मर पाउने सजिलो तरिकाको बारेमा जानकारी दिँदैछौँ ।

१. कागती पानी पिउनुहोस्ः कागती पानीले तपाईंको शरिरको कार्य प्रणालीलाई सुधार्ने गर्दछ त्यसकारण यसले तपाईंको कम्मरको वरिपरि बढिरहेको बोसोलाई पनि घटाउन मद्दत गर्दछ । यसका साथसाथै कागती, पानीले तपाईंको शरिरको बोसो घटाउने इन्जाइमलाई पनि बढाउने गर्दछ ।

२. क्रेनबेरीको रसः क्रेनबेरीमा भरपूर मात्रामा मेलिक एसिड, साइट्रिक एसिड र क्यूनिक एसिड हुने भएका कारण यसले इन्जाइमको रुपमा काम गर्ने गर्दछ । त्यसकारण यसले कम्मरको चौडाईलाई घटाउन मद्दत गर्दछ । हरेक दिन शत प्रतिशत शुद्ध क्रेनबेरीको रस पिउनाले तपाईंले केहि दिनमा नै पातलो कम्मर पाउन सक्नुहुन्छ ।

३. माछाको तेल पिउनुहोस् अथवा माछा खानुहोस्ः आफ्नो पेटमा जमेको बोसोलाई कम गर्न चाहनुहुन्छ भने माछाको तेलको सेवन गर्नुहोस् । माछाको ओमेगा थ्रीको फ्याटी एसिडमा पाइने आइकोसिपेन्टिनोइक एसिड, डोकोसुहेक्सीनोइक एसिड र लिनोलेनिक एसिडले पेटको बोसोलाई घटाउन मद्दत गर्दछ ।

४. अदुवा हालेको चियाः हुन त नेपाली खानामा अदुवाको प्रयोग नियमित रुपमा हुने गर्दछ जसले पातलो कम्मर हुन मद्दत गर्दछ । अदुवाले हाम्रो शरिरको तापक्रमलाई बढाउँदछ जसले गर्दा पेटमा जमेको बोसोलाई कम गर्दछ । तपाईंको पेटमा बोसो थुप्रै कारणले जम्मा हुन सक्दछ तर यसको विकल्पद्वारा निकै सजिलै सँग जम्मा भएका बोसो घटाउन सक्नुुहुनेछ ।

अदुवाको सेवन शरिरमा कोर्टिसोलको उत्पादनलाई घटाउने गर्दछ र शरिरको उर्जालाई नियन्त्रणमा राख्ने गर्दछ । त्यसकारण यदि तपाईं तरकारीमा अदुवा हाल्नु हुन्न भने चियामा हालेर पिउनुहोस् ।

जाडो मौसममा रुघाखोकी तथा चिसोको समस्या हुन्छ । यस्तो बेलामा सन्तुलित आहार, व्यायाम, पर्याप्त निद्रा तथा तनाव कम भएन भने रोगप्रतिरोधी क्षमता कम घट्दछ र चिसो मौसममा हुने संक्रमणको जोखिम बढि हुन्छ ।

हामीले खाने केही सामान्य खानेकुराहरु यस्ता हुन्छन् जसले चिसो तथा रुघाखोकीबाट बचाउँछन् । ती सुपरफुडहरु निम्न छन् ।

१. गाजर ( क्यारोटमा बेटा क्यारोटिन तत्व पर्याप्त मात्रामा पाइन्छ । यसमा भिटामिन ए पनि पर्याप्त मात्रामा पाइन्छ । गाजरको नियमित सेवनले चिसोमा हुने विभिन्न खाले संक्रमणबाट बचाउन सहयोग गर्छ ।

२. ग्रिन टी ग्रिन टी लाई शक्तिशाली एन्टीअक्सिडेन्ट भनिन्छ । यसमा ब्याक्टेरिया तथा भाइरस प्रतिरोधी तत्व पाइन्छ । दिनमा ३ कम ग्रिन टी पिउनाले रोग प्रतिरोधी क्षमता बढाउँछ र जाडो याममा हुने विभिन्न संक्रमणको जोखिम पनि घटाउँछ ।

३. च्याउ- च्याउमा पनि विभिन्न खाले पोषक तत्वका साथै औषधीय तत्व पाइन्छन् । यसलाई रोगप्रतिरोधी क्षमताको प्रवर्द्धक मानिन्छ । चिसोमा हुने भाइरसजन्य संक्रमणबाट जोगिन नियमित रुपमा च्याउको सुप खानु आवश्यक हुन्छ ।

४. लसुन- लसुनलाई आयुर्वेदमा पनि अचूक औषधिको रुपमा लिइन्छ र चिसो र ज्वरोको घरेलु उपचारमा समेत यसको प्रयोग हुँदै आएको छ । कलेजोलाई विषरहीत बनाउने तथा सरीरमा रोग प्रतिरोधी क्षमता बढाउने इन्जाइमको मात्रा बढाउनका लागि लसुनले सहयोग पूराउने विभिन्न अनुसन्धानले देखाएका छन् ।

५.मह- जाडो मौसममा हुने रुघाखोकी तथा ज्वरोको सबैभन्दा सजिलो तथा भरपर्दो घरेलु औषधिको रुपमा महको सेवन गर्ने गरिन्छ । महमा ब्याक्टेरिया तथा भाइरस प्रतिरोधी गुण पाइन्छ । महलाई दुधमा मिलाएर पिउँदा चिसो तथा संक्रमणबाट बच्न सकिन्छ

वास्तुशास्त्र एक प्राचीन विज्ञान हो । वास्तुशास्त्रलाई आधुनिक विज्ञानले पनि विस्वाशीलो आधार मान्ने गर्छ । यसै गरी वास्तुशास्त्रलाई हिन्दु शास्त्रले पनि विस्वाश गर्ने गर्छ । वास्तुशास्त्र अनुसार मानिस बस्ने घर अथवा भवन निर्माण गर्दा कुन दिशा शुभ कुन अशुभ हुने कुरा यसरी विश्लेषण गरेको छ ।

पूर्व दिशा

वास्तुशास्त्र अनुसार घरको पूर्व दिशामा मूल ढोका हुनु राम्रो मानिन्छ । यसैगरी बरन्डा, ढोका, झ्याल, बास बेसिन आदि बनाउन शुभ मानिन्छ । बालबालिकाहरुले यो दिशातर्फ फर्केर अध्ययन गरे राम्रो हुने वास्तुशास्त्र बताउँछ ।

दक्षिण–पूर्व दिशा

यसलाई आग्नेय भनिन्छ । यो दिशामा अग्निसँग सम्बन्धित कार्य गर्नुपर्छ । भान्साकोठा यो दिशामा बनाउन राम्रो हुने वास्तुशास्त्र बताउँछ । ट्रान्सर्फमर, जेनेरेटर आदि यो दिशामा राख्नुपर्छ । यसका साथै यो दिशामा घरमा काम गर्नेको कोठा, ट्वाइलेट आदि बनाउन सकिन्छ ।

दक्षिण–दिशा

घरको दक्षिण–दिशामा खुलापन हुनुपर्छ । यो दिशामा कुनै प्रकारको खाल्टो अथवा चर्पी हुनु राम्रो नहुने वास्तुशास्त्र बताउँछ । यो दिशा धन सम्पत्ति अथवा पैसा राख्न उपयुक्त मानिन्छ ।

दक्षिण–पश्चिम दिशा

घरको दक्षिण–पश्चिम दिशामा परिवारको मुलीको कोठा हुनु शुभ मानिन्छ । यो दिशामा बिर्षेर पनि घरमा काम गर्नेहरु बस्ने कोठा बनाउनु हुदैन । यो दिशामा झ्याल ढोका बनाउनु हुदैन ।

पश्चिम दिशा

घरको पश्चिम दिशामा भोजन कक्ष वा शौचालय निर्माण गर्दा राम्रो हुने वाीतुशास्त्र बताउँछ ।

उत्तर–पश्चिम दिशा

वास्तुशास्त्र अनुसार घरको उत्तर–पश्चिम दिशामा गोठ, बेडरुम, ग्यारेज आदि बनाउनु शुभ मानिन्छ । घरमा काम गर्नेहरुको कोठा पनि यही दिशामा हुनु राम्रो मानिन्छ ।
श्रोतः नेपाली विकिपीडिया र एजेन्सीहरु